Ханкелді ӘБЖАНОВ, ҚазҰАУ «Рухани жаңғыру» гуманитарлық зерттеулер орталығының жетекшісі, ҰҒА академигі Заманында коммунистік идеология Қазақстанға қатысты «Тың өлкесі», «ғарыш айлағы», «үлкен астық отаны» деген теңеулерді қолданса, Бас хатшы Л.Брежнев «Қазақстан – халықтар достығының лабораториясы» деп баға берді. Бұл формуланың маңыздылығына тәуелсіздік тұсында көзіміз жетті. Кешегі кеңестік республиканың бірінде атыс-шабыс жүріп жатса, екіншісінде тұтас халыққа қысым […]

Момбек ӘБДӘКІМҰЛЫ, жазушы, тарихшы Патшалық Ресейдің отаршылдары Қазақстанның Оңтүстік облыстарын басып алған соң, сол жерде мықтап орнығу мақсатымен 1865 жыл­дың 12 желтоқсанында осы күнгі Қызылорда, Жамбыл, Түркістан облыстарын біріктірген Орынбор гене­рал-губернаторлығына бағынысты Түр­кі­стан облысын құрады. Оған 1865 жылы бүгінгі Жамбыл, Қызыл­орда,­ Түркістан облыстарының жері­ түгелімен, 1866 жылы қазіргі Өзбек­стандағы Ташкент, Жызақ облыстарының аумағы тұтасымен, Сырдария […]

Қуат САПАРОВ, география ғылымдарының докторы, профессор Қазақстан топонимиясының негізгі ерекшеліктерінің бірі географиялық атауларда ландшафттардағы өсімдік және жануарлар дүниесінің көрінісі сипаттама алатындығы. Топонимдер құрамындағы аң, жануар, құс атаулары Қазақстанда аңдардың кейбір түрлерінің кең тарағандығын және олардың аңшылық маңызы болғандығын аңғартады. Павлодар облысының аумағы жануарлар дүниесінің көптігімен ерекшеленеді. Мұнда орманда және далада тіршілік ететін жануарлар дүниесі жиі […]

Мырзагелді КЕМЕЛ, абайтанушы Абайдың әкесі Құнанбайдың бәйбішесі Күңкеден Шәкәрімнің әкесі Құдайберді туса, Құнанбайдың Күңкеден кейінгі әйелі Ұлжаннан Абай туған. Сонымен, Шәкәрім – Абайдың немере інісі. Абайдың: «Атадан алтау, анадан төртеу» деген өлең жолдарындағы алтаудың біреуі – Құдайберді. Құдайберді Шәкәрімнің алты жасында қайтыс болады, содан Шәкәрім атасы Құнанбайдың бауырында өскен. Қаршадайынан-ақ ерекше зеректік танытқан Шәкәрімді Абай […]

Үмбетқан Сәрсембин, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университетінің кафедра меңгерушісі, философия ғылымдарының кандидаты Алаш зиялысы Әлихан Бөкейханов жазғандай, «Ұлтына, жұртына қызмет қылу білімнен емес, мінезден». Бүгінгі уақыт шындығына алаш зиялыларының көзімен қарайтын болсақ, қоғамдағы тұрақтылық, әлеуметтік ортаның рухани деңгейі, қоғамдық сананың жаңғыруы осы мінезден шығады, қоғамның болмысына келіп тіреледі, қоғам мен жеке адамның ортақ мінезінен, […]

Нұрлан Сәрсенбаев, жазушы Қазақ ұлты – қандастықты негіз етіп, ру-тайпа, арыс, ұлыс сияқты үлкенді-кішілі қауымдастықтардан құралған халық. Ата-бабаларымыз «Қырық рулы елміз, қарға тамырлы қазақпыз» деп туысқандықты, қандастықты, береке мен сыйластықты дәріптеп келген. Қазақтың дәстүрлі шежіресінде ата-текті қуып еркек кіндікті, қандастықты, туысқандықты негіз етіп шежіре таратып, үш жүзге кеңейтіп тұтас бір ұлттың ататек шежіресін қалыптастырады. Исі […]

Дина ИМАМБАЕВА, «Ақиқат» журналы бас редакторының орынбасары, әлеуметтік ғылымдар магистрі ХХІ ғасыр әлеуметтану ғылымына үлкен талаптар қойып отыр. Бүкіл адамзат қоғамы түбегейлі өзгерістер жолына түсті, жаһандық үрдістер басымдық алды, экологиялық, демографиялық, әлеуметтік мәселелер өткірленді, адам тұлғасының даралығы айшықтала түсті, аймақтардың әлеуметтік-экономикалық жіктелуі күшейді, геосаяси мүдделер тартысы басталды, ақпараттық технологиялардың салдары өзгерді. Бұл үрдістерден Қазақстан да […]