• Заманхат
• 27 Желтоқсан, 2019

Джон Рокфеллердің сабақтары: қалай миллиардер болуға болады?

Джон Рокфеллер – әлемдегі алғашқы долларлық миллиардер. Рокфеллер алғашқы кәсібінің бастапқы капи-талына 2000 доллар бөлді. Оның ішінде 1200 доллар әкесінен қарызға алынған. Ал, 1937 жылы Рокфеллер қайтыс болған кезде, оның капиталы 1,4 миллиард долларға бағаланды. Бүгінгі бағамен бұл 318 млрд. доллар екен. Салыстыру үшін: әлемдегі ең бай адам – ​​Amazon негізін қалаушы Джефф Безостың байлығы 149,8 миллиард долларға бағаланады. Рокфеллер негізгі капиталды құрған мұнай бизнесіндегі жолды ол керосинді көтерме сататын шағын компаниядан бастады. Рокфеллер 55 жасында зейнетке шыққанда, оған тиесілі Standard Oil компаниясы бүкіл әлем бойынша дерлік бүкіл әлемдегі мұнай өндіруден бастап, керосинді жеткізуге дейінгі бүкіл әлемдегі дәлелденген мұнай кен орындарының 70 % және бүкіл өндіріс тізбегін басқарды. Рокфеллерге миллиардтарды жинау-ға не көмектесті:

Ақша қозғалысын қадағалау

Жеті жасында Рокфеллер алғашқы ақшасын картоп жинауға және қоян өсіруге көмектескен көршісімен фермада тапты. Содан кейін, анасының кеңесі бойынша, ол кітапқа алғашқы жазба енгізді, онда ол соңғы центке қанша, не алғаны және не жұмсағаны туралы ойлады. Қазіргі заманғы ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептің аналогтары, ол бизнесті қаржыландыру үшін пайдаланылатын құралдардың бірі, ол қайтыс болғанға дейін 97 жыл өмір сүрді. Рокфеллердің өмірбаяншылары оның кедей отбасында өскенін айтады. Әкесінің қанша ақша тапқаны туралы ақпарат табылмады. Болашақ миллиардердің әкесі сатушы болған, ел бойынша көп саяхаттаған. Отағасы болмаған кезде, Рокфеллердің анасы құтқаруға мәжбүр болды. Сондықтан, ол балаларға үйреткен әрбір пайызды санауды әдетке айналдырады. Бала кезінен Джон ақша есебі олардың көбеюіне қалай көмектесетінін көрді. Ата-анасы оның университетке түсуін қалады, бірақ Рокфеллер коммерциялық колледж бен бухгалтерлік курстарды таңдады. Оқудан кейін бухгалтер көмекшісі болып жұмысқа орналасқанда, оның сандарға деген сүйіспеншілігі оны тез арада байқап, бағалады. Рокфеллердің бірде-бір әріптесі аяқталған кезеңдер мен жобаларды ескере отырып, араласуды ұнатпады. Мұндай міндеттерден оның көзі жанып тұрды. Рокфеллердің бастапқы жалақысы айына 17 долларды құрады. Екінші айдан бастап – қазірдің өзінде 25 доллар. Ал, бір жылдан кейін, ол жылына 800 доллар жалақы алатын менеджер болды. Рокфеллер мұрагерлерінің кез-келген пайызын ескеру ерте балалық шақтан бастап қалыптасқан дәстүр. Рокфеллер мұны өз балаларына, өз немелеріне және т.с.с. үйретті.

Қарыз алудан қорықпау

Кәсіпкерлер қарыз ақшаны зұлым-дық ретінде қабылдайды, одан аулақ болған жақсы. Рокфеллердің мысалынан көруге болады - бекер. Егер, Рокфеллер әкесінің жетіспейтін мөлшерін бизнеспен айналысу үшін алмаған болса, онда ол өмір бойы ақша табу үшін жұмыс істеген болар. Қарыз қаражаттары Рокфеллердің тұрақты серіктесі болды. Ол өзінің акциялары жеткілікті болған кезде де акцияларды келесі инвесторға сатуды жөн көрді. Ол өз ақшасын салып қана қоймай, оны резерв ретінде сақтап қалды. Егер, инвесторлар болмаса, ол келесі жобаны қаржыландыруды толығымен өз мойнына алды. Рокфеллердің алғашқы бизнесі шағын логистикалық компания болды. Алғашқы жылы Рокфеллер 0,5 миллион долларлық тапсырыс жасады. Көп ұзамай, оларды қамтамасыз етуге ақша тапшы болды. Рокфеллер әкесінен қомақты ақша алған, ол несие беріп қана қоймай, жылдық 10 %-бен, жетіспейтін соманы қарызға алған. Бұл оңай болған жоқ, бірақ ол мұны жасады. Қаржылық сауатсыз адамдар несие беруден қорықпайды деп есептеледі. Содан кейін – коллекторлардың ал-ғашқы қоңырауына дейін. Олардың Рокфеллерден айырмашылығы – ол не-сиелерді ақылмен алды.

Міндеттерді орындау

Рокфеллер әрқашан міндеттеме-лерді, соның ішінде қаржылық міндет-темелерді де мұқият орындады. Қанша қиын болса да, бизнесті жүргізудің алғашқы жылдарында бұл қиындықтар үнемі болды, әрдайым қажетті мөлшерде қажетті соманы тапты. Рокфеллер «Мен қалай 500 000 000 доллар жасадым» деген естеліктерінде әкесі қолайсыз уақытта несиені төлеу үшін кеңсесіне қалай келгенін және ақшаның дәл қазір керек екенін талап еткенін еске алады. Рокфеллердің өзі бұл кездейсоқтық болды ма, әлде әкесі білім беру себептері бойынша арнайы болжам жасады ма деп айту қиын. Қалай болғанда да, әрбір несие беруші, оның әкесі, одан қанша төлемді және қашан төленетінін алды. Уақыт өте келе, Рокфеллердің бір сөзіне сүйенсек, банкирлер оған сейфті, бүкіл ақшаны батыл түрде берді. Оның қаржылық мәселелердегі беделі ең жақсы кепілдеме болды.

Әр басқару шешімінің бағасын білу

Рокфеллер кездейсоқ әрекет етпе-гендіктен, батыл түрде қарыз алды және өз міндеттемелерін дұрыс орындады. Әр шешім алдын ала мұқият есептелді. Егер, ол қарызға ақша алған болса, онда оны қашан және қанша беру керек екенін, сол себепті оны қайтара алатындығын және қарыз қаражатынан қанша табатындығын ескеріңіз. Егер, ол өз ақшасын салса, онда ол оларды қашан және қаншаға көбейтетінін есептеді. Рокфеллер өз кәсіпорындарына мил-лиондаған доллар инвестициялады. Егер, инвестиция пайда өсуіне айналған өндіріс көлемінің өсуін және /немесе өзіндік құнын төмендетуді көрсетсе, Рокфеллер қолайсыздық танытпады. Америка Құрама Штаттарында алғашқысы Рокфеллер ағаш бөшкелерде майды аттармен тасымалдауды тоқта-тып, теміржол арқылы цистерналарда тасымалдауға кірісті. Ол тұрақты өрттерден келтірілген залалды бағалағанда, бірінші болып мұнай өңдеу зауыттарының қауіпсіздігін үнемдеуді тоқтатты. Алғашқы амери-кандық мұнай өңдеу зауыттары тура төгілді. Мұнайшылар ойлады: мұнай – бұл пайдалы бизнес, бірақ, көп ұзамай, мұның бәрін шығарады. Сөйтіп, олар инфрақұрылымға қаржы салудың мағынасын көрмеді. Рокфеллер мұнай-ды экспортқа жібере бастағанда, оны цистерналардан танкерлерге тез айдау үшін құрылғылар қажет болды. Рокфеллер өз қаражаты есебінен оларды қажетті теміржол вокзалдарымен жабдықтады. Бір қара-ғанда, оны теміржолшыларға ұсынды. Бірақ, бұл қозғалыс көлемінен басқа, тарифті төмендетуге негіз болды және Рокфеллерге мұнайды рельстерде бәсекелестерге қарағанда, үш есе арзан тасымалдауға мүмкіндік берді. Рокфеллер сонымен қатар, бірнеше темір шахталарына ие болды. Темір руданы пойыздарға қарағанда, домна пештері мен порттарға кемелермен тасымалдау тиімдірек екенін түсінген кезде, ол өз паркін нөлден тұрғызды. Рокфеллердің серіктестері оның келесі жаңалықтарын тым қауіпті деп санады және оларға инвестиция салғысы келмеді. Мұндай жағдайда ол: «Жарайды! Мен ақша саламын, бірақ барлық пайда менікі болады» – деді. Осыдан кейін, серіктестер бірден оған қосылды. Рокфеллер жалғыз өзі инвестиция салуға дайын болғандықтан, бәрі де пайда табатыны бәріне белгілі.

Кәсіби мамандарды тарту

Рокфеллердің өзі түсінбейтін нәрсені емес, кәсіби мамандардың айтқанын тыңдауды жөн көрді. Кейде бұл тәсіл сәтсіздікке ұшырады. Осылайша ол 1890 жылдардың басында сатып алған темір шахталарының акцияларына қатысты болды: сарапшылар алтын кенішін уәде етті, ал, шахталар тиімсіз және банкроттық алдында тұрды. Не болып жатқанын білу үшін Рок-феллер қаржы саласын жақсы білетін маман тапты. Оның аты Фредерик Гэтс болатын. Гэтс баяндамалар ұсынды, соның арқасында Рокфеллер мәселенің не екенін және жағдайды қалай сақтау керектігін түсінді. Ол Гэтсқа шахталарды тазартуды бұйырды және көп ұзамай, олар пайда таба бастады. Кейін Гэтс Рокфеллердің оң қолына айналды. Рокфеллер өзінің флотын құруға шешім қабылдағанда, ол жүк жөнелтуші компанияның иесінен көмек сұрады. Ол кенді өзі айдады және бәсекелеске көмектескісі келмеді. Рокфеллердің сөзі келесідей болды: «Мен сізді түсінемін. Бірақ, мен кенді тек өз кемелерімде тасымалдаймын. Мен оларды бәрібір тұрғызамын, сіз менің кенімді тасымалдау арқылы ештеңе таба алмайсыз. Бірақ, мен сізге сіздің бақылауыңызда кемелер салу үшін комиссияларға ақша табуды ұсынамын. Сізге бұрылдым, өйткені, сіз кәсіби және адал адамсыз. Бірақ, мен комиссиялардың назарын аудармаймын». Кеме иесі 3 миллион долларлық келісім-шартпен Рокфеллер үйінен шықты.

Ашкөз болмау

Рокфеллер тек инвестиция салуға ғана ақша жұмсамады. Оның Standard Oil компаниясы жылына төрт рет дивидендтер төлеп отырды. Олардың жалпы сомасы 40 миллион долларды құрады – бұл компанияның жарғылық капиталының 40%. Рокфеллер өзі сатып алған мұнай компанияларының иелеріне акцияларды ішінара немесе толық төлеуге ұсыныс жасады. Жұмысшылардың келісімімен олар ға жалақыдан үлестерін берді. Компанияның акцияларын барлық инвесторлар алды. Акционерлердің тұрақты және жоғары кірісіне кепілдік берілді.

Керімсал Жұбатқанов, тарих ғылымдарының кандидаты, Қазақ-Орыс Халықаралық университетінің доценті