- Ұлттану
- 20 Тамыз, 2015
Тіршілік тылсымдары... немесе «Мәңгілік қазақ календарының» сыры
Совет-Хан ҒАББАСОВ,
жазушы, медицина және
педагогика ғылымдарының
докторы
Адамзат тарихы бүгінге дейін жүйеленіп те... реттелмеген күйі, нақтыланбай отыр. Тіршіліктегі бар екі түрлі – РУХАНИ және ТАБИҒИ – делінетін ғылым салалары да, жетілуі мен даму жолдарында анықтық аз. Әсіресе – рухани ғылымның бұрмалаулары аса көп. Өйткені, ЕВРОПАЦЕНТРИЗМ – әлемге өз өктемдігін жүргізу үшін, рухани ғылымның көптеген салаларына қиянат жасады. Мәселен, адамзат тарихы мен тәрбие-тағылымдарына тигізген қастандықтары әліде жалғасуда. Осындай бұрмалаудың бодандығында қалған – көптеген халықтар әлі күнге дейін, ұлттық тарихы мен тәлім-тәрбиесінің (педагогика мен психология) методология – жүйе негіздерін – жасай алмай отыр.
Бүгінгі білім саласындағы пайдаланып жүрген, педагогика мен психологияның – методолгиясы мен жүйесі және негіздері – жоқ, немесе жалған болғандықтан, ұрпақ тәрбиесіндегі қателіктер көбейіп барады. Елден ерек осы қасіретке белшесінен батқан Қазақ халқы – тегі (гені) – тарихы – тілі – дәстүрі – діні –жайындағы ақиқаттарын анықтап ала алмай отыр.Әйтседе, тәуелсіздікпен келген соңғы жылдардағы... нақты ғылыми ізденістер, біраз деректердің бетін ашып жатыр... Бірінші, кеше ғана «Ақиқат» (2015, №4) журналында жарияланған мақаласында, профессор Уалихан Әбдібеков: « Соңғы 5-6 жылда әлемдегі тарихты адамның геномы... немесе генетикалық әдісі бойынша зерттеуге кірісті... Зерттей келе, сол (Африкадан-Қазақстанға) қоныс аударғандардың – генотипі – біздің қазақ ата-бабаларымыздың – генімен – сәйкес келетіндігі анықталған. Екінші бір тәуелсіз дерек бойынша, С3-М217 гені осыдан 48-мың жыл бұрын... қазіргі Қазақстан аумағында пайда болған. Бұл – ген – қазақ халқының 40-пайыздан астамын құрайтыны белгілі. Халқымыздың басым бөлігінде... әмісе ұлы тайпаларымыздың барлығында бар, – деп түйіндейді. Екінші, соңғы «Қазақия» (22.04.2015) газетінде Қ. Жүсіптің – Будда қазақ па ?! – атты зерттеу мақаласында белгілі археолог Арман Умарходжиев – Непалға экспедиция ұйымдастырып – Будданың арғы тегі – сақ – екендігін ғылыми дәлелдеп, оның бүгінгі ұрпақтары шакьилерге генетикалық тестілеу жүргізген. Шакьилердің (сакьи) тілі мен әдет-ғұрпы және ою-өрнектері ежелгі сақтармен ұқсастығы айтылады. Үшінші, қазіргі қазақ тілінің... АЛЛА-ның үніне жақындығы, оның алғаш жаратқан тіршілік иесін – Адам – деп атауында болса, ал Адам-ата мен Хау-ананы жұмақтан шығарған жемісті – Алма – деуінен де, Қазақ халқының жер бетіндегі аса көне жұрт екені байқалады. Себебі, мынау – «Адам» және «Алма» – деген екі атау да, қазақтан басқа тілдерде айтылмайды. Төртінші, Европадағы – англосаксон – пурссак – норбег – ирлант елдерінде айтыла бастаған, арғы тектерін сақтарға тіреуінде де ерекше мәні мен мағынасы болса керек... Осынау күрделі деректерді келтіріп отырған басты себебіміз, біраз жылдардан бері тылсыммен тілдесуші – Сайлыбай Бекболатовтың – «Мәңгі қазақ календарын» тыңдау үшін... былтыр 2014 жылы Англияға арнайы шақырып, 20-елдің ғалымдары бірауыздан мойындағандарының белгісі ретінде «сертипикат» табыстаса, ал өзіміздің республикада № 24785 «патентін» беріп мойындады. Ең ғажабы кеше ғана 28.04.2015 жылы, Кембриж университетінің «Халықаралық өмірбаян орталығы» жіберген – «мәңгі календарь» деп жазылған хрусталь белгіні ұстап қуанышқа кенелдік.
Ғалым Сайлыбай Бекболатовтың «Мәңгі қазақ календары» аталатын еңбегі көп адамдарға түсінуге қиын болғанымен, акмологиялық, яғни жаратылыстану ғылымдарының тоғысуынан пайда болғанын аңғару қыйын емес. Жалпы, әр мемлекеттің календары әр түрлі болғандықтан, дүниежүзіне ортақ календарь табу аса бір келелі мәселе екені рас. Осы мәселені шешу үшін, тіпті, 1923 жылы Женевада календарь реформасына орай «халықаралық комитет» құрылғаны да белгілі. Тіпті, БҰҰ-ның қоржынына 400-ден астам... әртүр жобалар да түскені тарихи шындық. Бірақ күні бүгінге дейін ешбір жоба қабылданған жоқ. Ал «мәңгі қазақ күнтізбесінің» басты мақсаты – тыныштық пен демалудың арақашықтығын анықтаумен қоса, тіршіліктің соңғы күнін белгілеуге де жәрдемдесу болып табылады. Сайлыбай Бекболатов бұл жаңалығын 2009 жылы ең әуелі, Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым минстірлігіне ұсынады. Минстрліктен келген жауап: « Сіздің ұсынған «Мәңгі қазақ календары» жобасы... жаратылыстану ілімдерінен басқа, діни мәтіндері «Библия», «Құран», «мифологиялық сюжеттермен қоса, сондай-ақ Қазақстан тарихы мен Халық фальклорының деректеріне сүйеніп жасалған. Әрине бұл жұмыс қызығушылық танытады, алайда, қоғамдағы тұрақталған жүйені бұзатындықтан, «күнтізбені» практикада қолдану мүмкін емес. Сондықтан, бұл жұмысты ғылыми-танымдық кітап ретінде, әуесқой аудитория үшін ұсынуыңызға болады, – деген төрағаның орынбасары Д. Мырзақожаның жауабы келеді. Міне, біздегі ғылыми танымның көрінісі осындай.
Әйтседе, тіршілік пен уақыт тоқтамақ емес. Бұл «Мәңгі қазақ календарын» айтқанда – сан-сала ғылымдардың сөзболатыны ұзақ әңгіме ?! Суреттерімен басылған үлкен кітап екенін айта отырып, республикада түсіністік болмағанымен, міне бүгін Кембриджден келген «хурустальді кубоктің» бетіне жазылған – «Professor Sailybay Bekvolatov For services to Unified, Constant Calendar» – мойындаудың белгісін, ел-жұртымызға жария етуді жөн көрдік. Мұны Қазақ халқының адамзат мәдениетіне қосқан, аса зор жаңалығы ретінде қабылдау азаматтық парызымыз. Біткен іске ақ жол болсын...
348 рет
көрсетілді0
пікір